Nie ma chyba innego naukowca, który byłby tak bardzo zasłużony dla świata konopi, jak profesor Raphael Mechoulam. Ten Izraelski naukowiec i pionier współczesnych badań nad konopiami, dzięki swoim odkryciom zupełnie zrewolucjonizował patrzenie na marihuanę, dając roślinie cannabis nowe życie, po latach społecznego demonizowania. Kim jest Raphael Mechaoulam i co zrobił dla świata konopi? – o tym dowiecie się z niniejszego artykułu. Zapraszamy!
Krótki życiorys
Raphael Mechoulam urodził się w 1930 roku, w stolicy Bułgarii, Sofii w rodzinie żydowskiej. Mechoulam był wychowywany w wykształconej i zamożnej rodzinie. Jego ojciec był lekarzem, który piastował kierownicze stanowisko w lokalnym szpitalu, zaś jego matka studiowała w Berlinie.
Rodzina Mechoulamów nie cieszyła się zbyt długo spokojem, ponieważ już na początku lat 30′ XX wieku w Europie do głosu zaczęli dochodzić antysemici – z Adolfem Hitlerem na czele.
Prawdziwe piekło dla żydowskiej rodziny Mechoulamów zaczęło się, gdy wybuchła II wojna światowa. Bułgaria, która stanęła początkowo po stronie III Rzeszy, wprowadziła restrykcyjne prawa przeciw Żydom. Ojciec naszego bohatera, po wybuchu wojny, musiał więc zrezygnować z kierowniczego stanowiska i w nadziei na uniknięcie straszliwego losu przyjął stanowisko lekarza w jeden z bułgarskich wsi. To wtedy dla rodziny Mechoulamów rozpoczął się okres ciągłej tułaczki.
Pomimo ciągły przeprowadzek, ojciec Raphaela ostatecznie poczuł na własnej skórze piekło obozu koncentracyjnego w Bułgarii. Szczęśliwe zdołał go stosunkowo szybko opuścić cały i zdrów. Niedługo potem do władzy w Bułgarii doszedł komunistyczny reżim i chociaż daleko było do normalności, Raphael mógł kontynuować edukację w Sofii.
Jak wspomina, mimo ciężkich warunków nauczyciele tamtejszego pierwszego gimnazjum męskiego w Sofii dali mu dobre podstawy. W kolejnych latach Raphael rozpoczął studia na kierunku inżynierii chemicznej, które jednak szybko porzucił.
Decydująca dla przyszłych losów „ojca” marihuany okazała się emigracja do nowo powstałego, niepodległego państwa Izrael w 1949 roku.
Tam Raphael rozpoczął studia na kierunku Chemii. Niedługo potem trafił do wojska, gdzie zyskał pierwsze doświadczenie jako badacz, pracując nad środkami owadobójczymi. Otrzymał on tytuł magistra biochemii na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie (1952), a następnie zrobił doktorat w Instytucie Weizmanna w Reḥovot (1958).
Raphael był zafascynowany badaniami, dlatego kontynuował karierę naukowca w Instytucie Weizmanna. Tam też dokonał swojego pierwszego przełomu naukowego w dziedzinie konopi, zmieniając swoją dziedzinę zainteresowań.
Raphael Mechoulam, który stał się ekspertem badań konopi, w 1972 roku uzyskał tytuł profesora, a następnie został kolejno rektorem i prorektorem Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie.
Ze względu na swoje wybitne osiągnięcia w 1994 roku został wybrany na członka Izraelskiej Akademii Nauk. Co jednak szczególnie imponujące profesor jeszcze w 2022 roku pozostawał aktywny zawodowo, poświęcając się swojemu życiowemu powołaniu i pasji, czyli konopiom.
Odkrywca THC
Raphael Mechoulam będąc głodnym wiedzy, młodym naukowcem postanowił zbadać konopie, a dokładnie ich chemiczną strukturę. Chemik był ciekawy, co takiego zawiera w sobie roślina cannabis, że oddziałuje na ludzi i jest zakazana.
Ówczesny Doktor Chemii studiował literaturę na temat konopi i zwrócił uwagę, że choć stosowanie rośliny opisywano już przed tysiącami lat, tak nikomu nie udało się ustalić konkretnej czynnej substancji stojącej za działaniem rośliny.
Wobec tego naukowiec wraz z innym badaczem, Yechielem Gaonimem postanowił przeprowadzić badania, w celu wyizolowania czystej substancji czynnej zawartej w konopiach indyjskich.
Materiał konopny do badań naukowcy uzyskali od lokalnych policjantów dzięki dyrektorowi Instytutu badawczego, który poręczył za chemików. Funkcjonariusze wydali doktorowi Raphaelowi i jemu partnerowi, aż 5 kilogramów zarekwirowanego haszyszu.
Badacze po uzyskaniu haszu zaczęli dokonywać ekstracji substancji zawartej w żywicy konopnej. Używali wówczas najnowocześniejszych metod, które w 1962 roku pozwoliły na wyizolowanie 10-12 substancji zawartych w konopiach.
Naukowców szczególnie interesował jednak jeden rodzaj substancji. Wśród kilkunastu chemicznych składników naukowcy w 1964 roku odkryli upragnioną substancję czynną konopi. Było nią doskonale znane dziś THC (Tetrahydrokannabinol).
Po wyizolowaniu Tetrahydrokannabinolu (THC) naukowcy przeprowadzili testy na małpach. Eksperymenty wykazały, że substancja czynna zawarta w konopiach przynosi uspokojenie i rozluźnienie.
Pierwsze „edibles”
Po testach na zwierzętach przyszedł czas na testy na ludziach. Eksperyment był jednak niecodzienny, ponieważ profesor Raphael Mechoulam postanowił przetestować THC na swoich najbliższych – w tym na innych naukowcach. Do tego celu chemik polecił swojej małżonce, Dalii, upieczenie ciasta. Część osób otrzymała 10 mg THC, które podano wraz z ciastem, z kolei pięć osób skosztowało jedynie ciasta. Następnie porównano efekty.
Osoby, które przyjęły THC z ciastem, przeżywały różne stany, od wybuchu śmiechu poprzez głęboki relaks i odprężenie, a na stanach niepokoju kończąc. Eksperyment ten, choć prosty, dowiódł, że substancja czynna zawarta w konopiach może oddziaływać indywidualnie.
CBD
Warto zaznaczyć, że przed wyizolowaniem THC, w 1963 roku badaczom udało się również wyizolować, a następnie określić strukturę molekularną kannabidiolu, znanego szerzej jako CBD.
Leczenie konopiami
Zafascynowany konopiami profesor Mechaoulam rozwijał dalej wiedzę o tych roślinach. Wraz z zespołem różnych badaczy w 1980 roku jako jeden z pierwszych na świecie dowiódł skuteczności CBD w walce z epilepsją lekooporną. Badania te, choć bez wątpienia przełomowe, musiały jednak poczekać lata na docenienie. Dopiero kilkanaście lat po odkryciach zespołu profesora Mechaoulama świat zaczął dostrzegać niesamowity wpływ terapeutyczny kannabidiolu.
Odkrywca pierwszych endokannabinoidów
Już wcześniejszymi odkryciami profesor Raphael Mechoulam zapisał się złotymi zgłoskami na kartach współczesnej historii konopi, jednak ukoronowaniem jego kariery naukowej jako chemika okazało się odkrycie układu endokannabinoidowego.
Zacznijmy jednak od początku, w 1988 roku badaczy konopi zaczęło fascynować odkrycie badaczki Allyn Howlett, która jako pierwsza zidentyfikowała receptor CB1 znajdujący się mózgu. Na odkryty receptor oddziaływał psychoaktywny składnik konopi indyjskich, THC.
Kilka lat później odkryto inne receptory obecne w komórkach odpornościowych, które określono jako CB2.
Wówczas naukowcy z całego świata zaczęli poszukiwać kannabinoidów naturalnie występujących w organizmie człowieka, które oddziaływałyby na odkryte receptory znajdujące się w organizmach m.in. ssaków.
Przełom nastąpił w 1992 roku, kiedy to profesor Raphael Mechoulam wraz z innymi badaczami, Czechem Lumírem Hanušem oraz Amerykaninem Williamem Devanem wyizolowali Anandamid, czyli pierwszy endokannabinoid (kannabinoid naturalnie występujący w organizmie).
W kolejnych latach Mechoulam i jego zespół odkryli inny endokannabinoid – glicerol 2-arachidonoilowy (2-AG) który łączył się receptorami CB1 i CB2.
Wiedza naukowców przyczyniła się do ostatecznego zdefiniowania i opisania ECS (Układu Endokannabinoidowego) w 1995 roku. To z kolei przełożyło się na rozwój medycyny związanej z kannabinoidami.
Żyjąca Legenda
Po tych odkryciach zdawałoby się, że profesor zaprzestanie badań i uda się na zasłużoną emeryturę. Nic jednak bardziej mylnego! Raphael Mechoulam postanowił otworzyć kolejny rozdział w historii kannabinoidów. Wraz z zespołem odkrył sposób na tworzenie bezpiecznych i stabilnych syntetycznych form kwasowych THC i CBD stwarzając nowe formy leczenia.
Kwasowe formy kannabinoidów, takie jak THC-A i CBD-A, są silniejszymi formami powszechnych kannabinoidów, dodatkowo nie powodują one efektów ubocznych. Problemem kwasowych form jest jednak ich duża niestabilność. Wybitny Chemik wraz ze swoim licznym zespołem czyni jednak stałe postępy w ustabilizowaniu THC-A I CBD-A, w celu ich ewentualnego wykorzystania w medycynie i farmakologii.
Wstępne badania pokazują, że kwasowe kannabinoidy mają potencjał, aby stać się skuteczną metodą leczenia m.in. w chorobach jelit – Leśniowskiego-Crohna i zapalenia jelita grubego.
Jak więc widzimy, profesor Raphael Mechoulam to żyjąca legenda, jeżeli chodzi o badania nad konopiami. Imponującemu dorobkowi naukowemu profesora dorównuje jedynie jego miłość i zapał do odkrywania kannabinoidów. Można śmiało powiedzieć, że Raphael Mechoulam to wybitna jednostka, która jako jedna z niewielu przyczyniła się do współczesnego renesansu konopi. Szczególnie jeżeli chodzi o ich medyczne zastosowanie.
