Nauka

Układ endokannabinoidowy – strażnik homeostazy

konopny mózg

Dzisiaj już wiemy, że kluczem do kompleksowego zrozumienia jak działają konopie na organizm ludzki, jest poznanie szerzej nieznanego układu endokannabinoidowego. Czym jest ów układ, jak działa i co ma wspólnego z konopiami? O tym przeczytacie poniżej.

Historia nie tak bardzo odległa

Układ endokannabinoidowy (ECS z ang. Endocannabinoid System) zwany też systemem endokannabinoidowym odkryty został stosunkowo niedawno, bo na przełomie lat 80′ i 90′ XXI wieku – stąd też jego mała popularność i ogólna świadomość na jego temat.

Pierwszym krokiem w jego poznaniu okazało się odkrycie amerykańskiej badaczki Allyn Howlett, która to zidentyfikowała w mózgu receptory, na które oddziaływał składnik konopi indyjskich – THC. Receptory te nazwano receptorami kannabinoidowymi.

Odkrycie to było o tyle przełomowe, iż potwierdzało, że ludzki organizm jest wyposażony i przygotowany” na odbiór substancji podobnych do THC.

Naukowcy szybko zrozumieli, że muszą znaleźć odpowiednią substancję wewnątrz organizmu, która podobnie jak THC będzie działać na receptor znajdujący się w układzie nerwowym. Oczywistym wydawało się bowiem naukowcom, iż THC nie może być pierwotną substancją oddziałująca na odkryty w mózgu receptor.

Po ponad roku badań poszukiwaną substancję odkrył zespół izraelskiego profesora Raphaela Mechoulama. „Świętym graalem” badań nad endokannabinoidami okazał się anandamid, który stał się pierwszym zidentyfikowanym organicznym związkiem chemicznym występującym w organizmach ssaków.

Raphael Mechoulam
Raphael Mechoulam uznawany za „ojca” badań nad układem endokannabinoidowym

Odkrycie zespołu z Izraela potwierdził Profesor Roger Pertwee ze Szkocji, który wykazał, że anandamid farmakologicznie oddziałuje na receptory kannabinoidowe w takim sam sposób jak THC.

Dzięki temu odkryciu system endokannabinoidowy został szerzej opisany w 1992 roku – co przyczyniło się do nominacji noblowskiej dla jego odkrywcy, profesora Mechoulama.

Strażnik równowagi

Podstawowa budowa ECS

Dziś już wiemy, że układ endokannabinoidowy posiada dwa receptory – wcześniej wspomniany CB1, występujący głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, ale także w mięśniach, tkance tłuszczowej, układzie pokarmowym, rozrodczym i krwionośnym oraz CB2 występujący przede wszystkim w komórkach odpornościowych.

Na oba te receptory działają kannabinoidy, czyli naturalne chemiczne przekaźniki, które pobudzają do działania dany układ w organizmie.

Kannabinoidy podzielono na:

endogenne – wytwarzane naturalnie w organizmie, czyli np. wspomniany anandamid czy też równie popularny 2-Arachidonyloglicerol (2-AG),

egzogenne (fitokannabinoidy) – które nie są produkowane wewnątrz organizmu, a dostarczane są z zewnątrz np. poprzez THC naturalnie występujący w konopiach.

Układ endokannabinoidowy nie mógłby odpowiednio działać również bez enzymów FAAH i MYGL, które to z kolei odpowiedzialne są za syntezę i rozkład endokannabinoidów.

Receptory CB1 CB2 dla obu płci

Zadania układu endokannbinoidowego

Za podstawową funkcję układu endokannabinoidowego uważa się utrzymywanie homeostazy, czyli stanu równowagi wewnętrznej organizmu. Wobec czego, receptory kannabinoidowe regulują funkcje innych neuroprzekaźników (neuromodulacja), a ponadto uczestniczą w regulacji gospodarki hormonalnej np. dopaminy.

ECS umożliwia m.in. hamowanie wsteczne, czyli komunikację wsteczną sygnałów nerwowych, co reguluje szybkość neurotransmisji. Ponadto receptory kannabinoidowe i dopaminowe współpracują ze sobą, co powoduje, że do mózgu nie przedostaje się nadmiar bodźców. Najogólniej rzecz ujmując, ECS pomaga m.in. doprowadzić sygnał nerwowy do celu, w odpowiedniej ilości i w odpowiednim odstępie czasowym.

Dzięki tym mechanizmom istnieje możliwość zastosowania terapeutycznych kannabinoidów, np. THC w leczeniu i modyfikowaniu przebiegu takich schorzeń jak np. stwardnienie rozsiane, choroba parkinsona czy padaczka.

Ponadto receptory CB1 obecne w ośrodkowym układzie nerwowym mają wpływ na uczenie się, zachowania emocjonalne czy też apetyt. Wykazują również działanie neuroprotekcyjne.

Układ endokannabinoidowy wpływa także na naszą odporność – dzięki receptorom CB2, które to biorą udział w regulacji immunologicznej.  Układ endokannabinoidowy także bierze udział w odpowiedzi odpornościowej, kiedy organizm dotknięty jest stanem zapalnym. ECS może zarówno stymulować układ odpornościowy, jak i zmniejszać jego aktywność. Dzięki temu naukowcy zauważają, że odpowiednie modulowanie układem ECS może być przydatne w leczeniu niektórych chorób autoimmunologicznych czy infekcji.

Dobrze udokumentowany jest już również wpływ układu endokannabinoidowego na ból, szczególnie ból pochodzenia neuropatycznego. Endokannabinoidy, a także ich receptory znajdują się w zakończeniach nerwowych.  Badacze na przestrzeni lat zaobserwowali, że im więcej endokannabinoidów zostanie w organizmie, tym zmniejsza się poziom odczuwania bólu.

Ponadto układ endokannabinoidowy odgrywać będzie pewną w rolę w takich czynnościach organizmu jak:

  • termoregulacja
  • sen
  • kobiece rozmnażanie
  • autonomiczne procesy

Konopie – źródło egzokannabinoidów

Roślinne kannabinoidy zwane też fitokannabinoidami to związki chemiczne, które naśladują działanie endokannabinoidów naturalnie obecnych w organizmie. Ich mechanizm działania jest identyczny, jak w przypadku „pierwotnych” kannabinoidów. Najpopularniejszymi fitokanabinoidami są oczywiście THC i CBD, czyli związki występujące w konopiach.

budowa łańcuchowa dla CBD i THC

Co ciekawe, fitokannabinoid THC idealnie dopasowany jest do receptorów CB1, podczas gdy CBD działa tylko na niego częściowo, stąd też ich różne działanie na organizm człowieka. Podczas gdy THC oddziałuje bardziej na psychikę (wpływ na receptory CB1 obecne w OUN), tak CBD (bloker enzymu FAAH) wykazuje działanie bardziej fizjologiczne.

Niemniej jednak oba te fitokannabinoidy będą w odpowiedni dla siebie sposób pobudzać do działania receptory kannabinoidowe – regulując tym samym gospodarkę hormonalną czy wpływając odpowiednio na neuroprzekaźniki i enzymy.

Stosowanie zewnętrznych kannabinoidów pozwala sprawnie wyzwalać i aktywizować odpowiednie receptory, wiążąc je jako agonisty (substancja łącząca się z receptorem i powodująca reakcję w komórce).

Przykładowo stosowanie CBD zwiększa ilość anandamidu, hamując produkcję enzymu FAAH, odpowiedzialnego za jego rozpad. To z kolei przyczyniać się będzie do zmniejszenia się poziomu bólu. Z kolei THC dzięki idealnemu połączeniu z receptorami CB1 będzie stymulować odpowiednie ścieżki nerwowe, prowadząc do wzmożonego uczucia głodu.

Dzięki zastosowaniu fitokannabinoidów, w odpowiednich dawkach, można więc pobudzać do działania ECS, aby ten osiągnął zakłócony naturalnie stan homeostazy.

Na sam koniec warto wspomnieć, że choć kannabinoidy głównie oddziałują na ECS, tak w organizmie ludzkim są jeszcze inne – gorzej zbadane – receptory, z którymi mogą łączyć się substancje zawarte w konopiach. Mowa tu o receptorach: GPR55, GPR18, GPR119 i TRPV – które wciąż wymagają badań, aby lepiej zrozumieć ich stopień oddziaływanie na organizm.

Zostaw komentarz

Twoj email nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły