Czym jest beton konopny (hempcrete)?

Coraz częściej słyszymy o ekologicznym i innowacyjnym sposobie budownictwa, który zyskuje na popularności. Niewiele osób, jednak wie, że częścią tego „nowego” podejścia do budowy domów mogą być konopie. Z rośliny, z której powstają ubrania, kosmetyki i preparaty lecznicze, mogą powstawać także nowoczesne i proekologiczne domy! W poniższym artykule postaramy się wam przedstawić pełen wachlarz zastosowania konopi we współczesnym budownictwie, jak i jego krótką historię.

Dom z konopi, czy to możliwe?

Zależy jak na to spojrzeć. Zdecydowanie same konopie nie wystarczą, by powstał dom, jednak konopie mogą odgrywać ważną rolę w budowie własnego, nowoczesnego i ekologicznego lokum. W czasach, gdzie intensywnie poszukuje się naturalnych i bardziej wydajnych technologii w każdej dziedzinie życia, do świata budownictwa powoli wkracza tzw. beton konopny. Beton konopny (ang. hempcrete) to szansa na rewolucje w budowaniu domów. Przejdźmy zatem do konkretów i odpowiedzmy sobie na pytanie, co to jest ten hempcrete? Hempcrete to materiał budowlany, który powstaje po zmieszaniu w odpowiednich proporcjach paździerzu konopnego, wapna oraz niewielkiej ilości betonu z piaskiem, czyli w skrócie łodyg konopnych oraz spoiwa. W krótki słowach beton konopny, to sposób na zdrowe, tanie i wytrzymałe budownictwo.

Skąd pomysł na budowanie konopiami?

Beton Konopny z historycznego punktu widzenia to materiał bardzo młody. Początki jego datowane są na połowę lat 80′ XX w. i użyty został po raz pierwszy we Francji. Anegdota głosi, że podczas remontowania starych, drewnianych konstrukcji szkieletowych poszukiwano materiału, który załatałby ubytki w ścianach. Wpadnięto wówczas na pomysł, by użyć do tego odpadów, czyli starych odpadów konopnych. Następnie materiał „związano” wapnem, co dało zaskakująco wymierne korzyści, ponieważ materiał okazał się trwały i szczelny. Sztandarowym i jednym z pierwszych budynków wykonanych z kompozytu konopno-wapiennego jest dom nieopodal Tours we Francji, którego architektem był Yves Kühn. Konstrukcja ta zyskała wiele prestiżowych nagród w dziedzinie budownictwa i zapoczątkowała nową rewolucję w branży. Z biegiem czasu, coraz więcej budynków powstaje z wykorzystaniem technologii betonu konopnego, lecz jeżeli chodzi o Polskę, tu wciąż tego typu budownictwo dopiero raczkuje. Trzeba przyznać, że coraz częściej pojawiają się nowe firmy, które starają się spopularyzować tego typu architekturę w naszym kraju. W Polsce zrealizowano już kilka tego typu inwestycji z wykorzystaniem betonu konopnego. Między innymi w Teodorowie, gdzie powstał dom, który być może jest pierwszym domem mieszkalnym w pełni wykonanym z betonu konopnego.

Właściwości betonu konopnego

Pewnie myślicie sobie, że skoro tak chwalimy to „proekologiczne budownictwo” to może czas na jakieś konkrety. Otóż proszę bardzo. Beton konopny to przede wszystkim materiał, który posiada rzadką w budownictwie zdolność do pochłaniania dwutlenku węgla. Co więcej, posiada on nawet tzw. ujemny ślad węglowy, co oznacza, że konopie są w stanie pochłonąć więcej dwutlenku węgla, niż zostało wyemitowane podczas produkcji pozostałych materiałów budowlanych. Co ciekawe, ekologiczne właściwości betonu konopnego, to nie jedyny plus tego materiału. Jest on również stosunkowo tani w porównaniu do standardowych materiałów, mimo że uznawany jest za materiał ognioodporny oraz odnawialny. Jakby tego było mało, kompozyt konopny jest również bardzo dobrym izolatorem termicznym, który nie wymaga dodatkowych izolacji. Dzieje się to dzięki temu, że wapno wsysa wilgoć, a następnie wtłacza ją do paździerza konopnego, który ma strukturę mikroporów. Z faktu wessania się wilgoci do paździerzy wynika również kolejny plus, który sprawia, że budownictwo z konopi jest zdrowe, albowiem beton konopny zapobiega powstawaniu pleśni oraz grzybów wewnątrz konstrukcji. Ponadto sam paździerz konopny charakteryzuje się wysoką zasadowością, co oznacza, że chroni budynek przed owadami, a także korozją biologiczną.

Jak powstaje „konopny dom”… w dużym skrócie

Po pierwsze trzeba zaznaczyć, że sam beton konopny to materiał budowlany, a nie cała nazwa konstrukcji domu, zatem jest on tzw. materiałem wypełniającym. Najczęściej używany z powracającą do łask drewnianą konstrukcją. Betonem konopnym wypełnia się przegrody konstrukcyjne, co nadaje mu funkcje izolacyjno-usztywniające. Średnia gęstość ścian z tego naturalnego kompozytu to 350 kg/m³, co klasyfikuje go raczej jako materiał lekki. Oprócz ścian, nadaje się on również świetnie do izolacji dachu czy podłóg. Pamiętać jednak należy wtedy o odpowiednich proporcjach składników kompozytu wapienno-konopnego, których proporcje mają wpływ na takie czynniki jak trwałość, czy odpowiednie warunki termiczne. Budowa domu z konopi nie należy jednak do najłatwiejszych zadań. Obecność zasadowego odczynu wapnia sprawia, że należy zachować odpowiednie środki bezpieczeństwa oraz prowadzić prace przy użyciu specjalnego ubrania. Co do samej konstrukcji, brak tu znacznych odstępstw od tradycyjnego modelu budowania. Mieszanka ubijana jest w szalunkach na wysokość ok. 50 cm. Beton konopny schnie kilka tygodni, następnie wykańcza się go najczęściej dwuwarstwowym tynkiem wapiennym i zewnętrzną warstwą wapna. Alternatywnie stosuje się również elewacje drewniane lub kamienne. Wszystkie farby używane na kompozyt konopno-wapienny, jak i prowadzenie wykończeń, musi odbywać się za pomocą środków parorozpuszczalnych. Wszystko to, ze względu na obecność nieprzetworzonego drewna wraz z agregatem roślinnym w strukturze betonu konopnego.

Podsumowanie

Kompozyt konopno-wapienny nie posiada stwierdzonych istotnych wad, które mogłyby odciągnąć go od dalszego rozwoju w budownictwie. Niestety brak szumu medialnego wokół tematu sprawia, że wciąż tak rewolucyjny sposób budowania domów ustępuje temu tradycyjnemu, który jak wiemy nie najlepiej oddziałuje na nasze otoczenie. Dla dobra nas samych, ale także środowiska, powinniśmy starać się wspólnie rozwijać i promować budowanie z pomocą konopi. To nie tylko inwestycja w nasz komfort, ale to również inwestycja w naszą planetę. Gdy wgłębimy się mocniej w temat, możemy dojść do wniosku, że hempcreate może być jednym z obecnie najbardziej niedocenianych materiałów na świecie. Polecam wszystkim zagłębić się w ten temat, choćby nawet powierzchownie i odświeżyć swoje spojrzenie na temat nowoczesnego budownictwa.